Bedrijfsbezoek Appelman Vegetables: Techniek, bodem en biodiversiteit
Docenten Auke de Boer en Simon Blaauboer van de mbo-opleiding Groen Grond en Infra (niveau 2) van Vonk uit Schagen brachten met hun studenten een bedrijfsbezoek aan het demoleerbedrijf van Vollegrondsgroente.net. Op het bedrijf Appelman Vegetables gaven Peter Appelman en Bas Slagter (bodemcoach) een praktijkles over goed bodembeheer door het voeden én het goed bewerken van de bodem.
Grond is dankbaar
Investeren in de bodem is een kwestie van een lange adem hebben. Je moet een goed bouwplan hebben en dat is per grondsoort en gebied weer anders. De eerste 5 jaar zie je oppervlakkig niet zoveel, maar er gebeurt al veel in de bodem. Het bodemleven herstelt zich, de bodem wordt beter gevoed en zal beter water doorlaten. Bij goed bodembeheer kom je telkens een stap verder.
Techniek belangrijk is voor de bodem.
“Als het land nat is blijf je ervan af” is het advies van Peter en Bas. Breek je land en woel de grond niet om. Haal de bodem na het rooien direct los als de omstandigheden het toelaten. Door je land te scheuren kan het oppervlaktewater weg. Gebruik hier bij voorbeeld een krukasspitmachine of eventueel een ecoploeg. Voorkom het dichtrijden van de bodem door op verkeerde dagen het land te bewerken, bijvoorbeeld als het veel geregend heeft. Want als je het land omploegt, gaat het bodemleven dat bovenin leeft verloren. Investeren in de bodem is belangrijker dan nieuwe machines. Vroeger kocht je nieuwe machines met als doel meer oogsten, meer opbrengst. Nu koop je machines waarmee je de bodem beter bewerkt, zodat je land meer opbrengst genereert. Voor loonwerkers is het heel belangrijk welke machines je op welk moment inzet voor het bewerken van de bodem.
Biodiverse groenbemesters
Ook het inzaaien van verschillende – biodiverse- groenbemesters is van groot belang. Zo is Peter een voorstander van het zaaien van verschillende plantenfamilies, met een verscheidenheid van bewortelaars. In de winter moet je niets op het land doen. Alleen het bovendeel van het land laten begroeien. Planten hebben het bodemleven nodig en andersom heeft het bodemleven het land nodig. Zorg ervoor dat het land jaarrond groen is. Dat kan ook het productiegewas zijn.
Het ondiep bewerken van je land is prima, verder moet je er niets aan doen, laat bodemleven en de begroeiing zijn werk doen.
Door de verschillende aanpak en methodes worden verbazingwekkende resultaten geboekt. Zo zit Appelman op zeer zware klei, maar waterschade hebben zij praktisch niet meer. Kortom: het is een andere manier van telen. Er wordt kennis toegepast die al honderden jaren oud is.
Uiteraard kosten deze teeltmethodes ook geld, maar het levert minder problemen op en een betere opbrengst. Als gangbare teler haalt Peter ook veel kennis op bij biologische telers. Zo heeft hij contact met John Huiberts van Huiberts Biologische Bloembollen, een voorloper in de biologische bollenteelt.
Samenwerking ook op huurland
Peter heeft 60 ha eigen land en huurt daarnaast ook nog veel land. In de samenwerking op de huurlanden moet verandering komen. Vaak investeren de verschillende telers niet op huurland, omdat er tijdelijk door hen geteeld wordt. Door onderling goede afspraken te maken en kennis te delen dat goed omgaan met het land de productie op termijn -van welk gewas dan ook- wordt verhoogd en de bodem in optimale conditie raakt, hopen we dat in de toekomst ook de huurlanden worden verbeterd. Samenwerking tussen de verschillend telers en de grondbewerkers en ook gezamenlijk investeren is van groot maatschappelijk belang. Het land moet ook voor de volgende generatie goed worden achtergelaten.
Docenten Simon Blaauboer en Auke de Boer over de mbo-opleiding Groen Grond en Infra:
Grondbewerking
In het eerste leerjaar hebben we een module grondbewerking. We leggen uit welke grondsoorten er zijn in onze omgeving en welke eigenschappen die grondsoorten hebben. Verder is er specifiek aandacht om de bodem te ontzien, zodat de bodem niet verdicht wordt. Denk aan rupsen, speciale banden met luchtdrukwisselsysteem en werken met lage bandenspanning. We besteden aandacht aan het goed en vaardig aankoppelen van de grondbewerkingsmachines en ze moeten er veilig mee langs de weg kunnen rijden. Op het veld moeten de studenten de machine goed kunnen afstellen voor de diverse gewassen. En ze moeten de juiste rijsnelheid kunnen bepalen. Er wordt gesproken over kerende en niet kerende grondbewerking en de verschillen tussen spitten en ploegen.
Bodembeheer
In het tweede jaar hebben we de module bodembeheer en gaan we in op de lange termijnplanning om de bodem gezond te houden. We besteden uitgebreid aandacht aan de organische stofbalans en hebben daar een Excelbestand voor waarbij studenten zelf kunnen spelen met de gewasrotatie, gebruik van organische mest, verhakselen van stro en hooi en groenbemesters. Hierbij zien ze eigenlijk, net als bij Appelman, wanneer je constant ruimhartig bent voor je bodem, de bodemkwaliteit dan op termijn vooruitgaat op het gebied van vruchtbaarheid en watervasthoudend vermogen. Gewassen kunnen dan robuuster groeien, vooral als de groeiomstandigheden moeilijk zijn. Er wordt uitgebreid ingegaan op het belang van voldoende organischestof in de bodem. Ook hebben we het over de diverse mestsoorten en welke een positieve werking hebben. Daarnaast wordt er gesproken over de verruiming van het bouwplan met rustgewassen, zodat de bodem tijd krijgt om te herstellen. Tevens wordt er aandacht besteed aan het voorkomen om de grond vast te rijden zodat er verdichting ontstaat met opbrengstderving tot wel 30 %. Ook wordt er aandacht besteed aan egaliseren, draineren en soms, waar noodzakelijk, de storende lagen los te trekken met de woelpoot of liever nog tegenwoordig de Paragrubber, die de grond wel optilt, maar niet mengt, zodat de bodem nog wel zijn stevigheid behoud, waarbij de capillaire werking behouden blijft. De bodem moet van generatie op generatie goed doorgeven worden; er moet geen roofbouw gepleegd worden.
De volgende stap die Peter gaat zetten is het meten van plantinhoudstoffen. Hebben de maatregelen ook effect op een beter en gezonder product?
Onder begeleiding van bodemcoach Bas Slagter en Peter Appelman werd een profielkuil gegraven. Hier werd in de praktijk gekeken naar de opbouw van de structuur van de bodem. En tot grote vreugde kwam bodemcoach Bas zijn grote vriend in dit jaargetijde al tegen: De Pendelaar, die verticale gangen graaft en daarom van groot belang is voor de waterdoorlating van de grond.
Gratis advies van bodemcoaches van het Landbouwportaal Noord-Holland
Bodemcoach Bas Slagter gaf de studenten nog mee dat agrariërs gratis gebruik kunnen maken van de bodemcoaches van het Landbouwportaal Noord- Holland. Zij komen langs op het bedrijf en adviseren de telers wat zij voor specifieke maatregelen kunnen nemen op hun bedrijf op het gebied van onder andere een gezonde bodem.
Biodivers Perspectief
Dit bedrijfsbezoek en deze praktijkles is een onderdeel van het programma Biodivers Perspectief. Het programma Biodivers Perspectief creëert een inspirerende en stimulerende leeromgeving voor studenten, docenten, ondernemers en alle andere partijen voor wie natuurinclusief leren belangrijk is. In dit samenwerkingsverband tussen bedrijven, organisaties en onderwijsinstellingen worden gezamenlijk stappen gezet naar een natuurinclusieve landbouw en biodiverse leefomgeving. Mede mogelijk gemaakt door demoleerbedrijf Vollegrondsgroente.net. Met dank aan Peter Appelman van Appelman Vegetables en bodemcoach Bas Slagter van Landbouwportaal Noord- Holland.
Tekst door: Erna Steenhuis, projectleider Demoleerbedrijf Vollegrondsgroente.